Rusya basınında geçen hafta: ‘Rusya petrolüne tavan fiyatı getirme girişimleri’
Seher Alp
7 min read
Hazal Yalın
Rusya basını seçkisinde bu hafta dört gazete var: Pravda.RU, Gazeta.RU, İzvestiya ve Vedomosti. İzvestiya’da yazan İrina Kezik kıymetli bir isim, çünkü tıpkı vakitte Rusya Petrol Üreticileri Birliği tahlil merkezinde uzman. Stepuşova,Polonya hükümetinin Ukrayna çatışmasındaki tavrının Varşova’da tesirleri üzerine yazıyor ve Grzegorz Braun’un açıklamasını pahalandırıyor. Gazete değinmemiş, fakat Braun’un Polonya parlamentosunda yalnızca bir sandalyesi olduğunu eklemeliyim. Bununla birlikte siyasi tesiri oturduğu sandalyeden daha fazla görünüyor. Gazeta.RU, Muhafazakâr Parti parlamento kümesinde başbakan adayları oylamasının birinci tipi vesilesiyle adayların Rusya’ya bakışlarını ele alıyor. Vedomosti ise Kuzey Akım etrafında yaşanan gelişmeleri inceliyor.
‘Rusya petrolüne tavan fiyatı getirme girişimleri’
ABD Lideri J. Biden ve idaresi, Rusya petrolüne tavan fiyat kanısını destekleyecek müttefik bulma arayışında gezegendeki seferlerine devam ediyorlar. G7 üyeleri bu kanıyı hayata geçirmek için tahlil bulmaya çalışırlarken Beyaz Saray temsilcileri cüretkâr bir adım attılar ve gürültülü beyanatlar eşliğinde Pekin’e başvurdular.
ABD Maliye Bakanı Jannet Yellen’in dediğine nazaran ÇHC Başbakan Yardımcısı Lyu He ile geçtiğimiz günlerde yaptığı online toplantıda Rusya petrolüne fiyat sınırlaması getirme perspektifini görüştü. Yellen’e nazaran “Çinliler” kendisini dinlediler ve “söz konusu problemin görüşülmesinin devam etmesine hazır olduklarını” söylediler.
Anlaşılan birileri isteklerini hakikatin önüne koyuyor. Pekin, nezaket sahibi beşerler olarak, Amerikalıların iniltilerini dinlediklerini teyit etti ve çok diplomatik bir karşılık verdi. ÇHC Ticaret Bakanlığı resmi temsilcisi Şu Tsyuetin’in dediğine nazaran: “Çin, bu sıkıntının son derece karmaşık olduğunu, sorunun çözülmesinin ön kaidesi olarak bütün ilgili tarafların barış görüşmelerine katkı için gayret göstermesi ve Ukrayna krizinde tansiyonun artmasına değil azalmasına yardım etmesi gerektiğini, bunun bütün tarafların menfaatine olduğunu” açıkladı. …
Mesele, kara altın üreticilerinin Amerikan idaresinin güç krizinin kesinkes artmasına yol açacak bu çeşitten pazar-dışı tahlil yollarına katılıp katılmayacağında. Çin ve Hindistan da Rusya petrolünü indirimli almaktan yanalar, lakin pazar fiyatına nazaran indirimli. Rastgele bir sınırlama getirmeleri pek muhtemel değil. ABD’de üretim maliyeti Rusya’dakine nazaran iki kat fazlayken ABD’nin petrol fiyatlarında yapay bir indirimin ne sonuç verebileceğini düşünmesinin vakti geldi. (İ. Kezik / İzvestiya, 15 Temmuz)
‘Polonya Kraliyet Federasyonu partisi Ukrayna federasyonuna kategorik olarak karşı’
Polonya’da, Rusya ile işbirliğinden yana olan ve Polonya-Ukrayna federal devleti kurulmasına kategorik olarak karşı çıkan güçler yükseliyor. Parlamentodaki “Polonya Kraliyet Federasyonu” partisi önderi Grzegorz Braun, perşembe günü “Polonya’nın Ukraynalılaştırılmasının durdurulması” projesini açıkladı ve şöyle dedi: “Kimileri Ukraynalıların mümkün olduğunca kısa müddette Polonya isimli ve siyasi sistemine seçmen olarak katılmalarından yana olabilir. Biz buna kategorik olarak karşıyız.” Braun, “Polonyalı yurtseverlerin” Polonya devletinin “sadece etnik değil lakin siyasi ve hatta tahminen bölgesel dağılması ve çözülmesi sürecini” durdurmak istediklerini söylüyor.
Bilindiği üzere Polonyalı ve Ukraynalı yetkililer federal bir devlet kurmak istiyorlar ve bunun birinci adımı da iki ülke vatandaşları için seçme ve seçilme hakkına varacak türel eşitlik getirilmesi. “Konfederasyonculara” nazaran hâlihazırda Polonya’da her 10 bireyden biri Ukraynalı. Ukraynalıların sayısı 3,5 milyon. Bu yüzden “pek çok kentte Ukraynalılar nüfusun yüzde 10’dan 30’una varan bir kısmını oluşturuyorlar”. Braun’a nazaran Ukraynalıların varlığı devlet borçlarını 1,7 trilyon zlota kadar artırdı: “Ukrayna’ya yardımsa, evet, hayatları kurtarın; ancak Polonyalıların hayat düzeyi düşmemeli.”
Braun programında, Ukrayna’nın eski Berlin Büyükelçisi Andrey Melçik’in faşist Stepan Bandera ile ilgili kelamlarına ve Banderacıların Polonyalılara karşı işledikleri hataları aklayan tavrına da gönderme yapıyor. Braun’un projesi sorunun tahlili için iki şeyin kural olduğunu vurguluyor: Ukraynalıların, “meçhul ve statüleri, hedefleri belgisiz kişilerin” denetimsiz göçüne set konulması ve Ukraynalıların Polonya toplumsal güvenlik, hukuk ve siyaset sistemine seçmen olarak katılmalarının engellenmesi. (L. Stepuşova / Pravda.RU, 14 Temmuz)
‘Londra’da başbakanlık adayları’
Muhafazakâr Parti’de başbakanlık oylamasının birinci cinsinin başkanı, fiilen hükümette Boris Johnson’dan sonra ikinci kişi olan Rishi Sunak. Sunak birinci cins oylamasında Avam Kamarası muhafazakâr vekillerinden 88 oy aldı. Sunak 2015’ten beri parlamento üyesi; maliye bakanlığına da 4 yıl evvel getirildi. Bu misyonda 5 Temmuz’a kadar kaldı. O gün Sıhhat Bakanı Sajid Javid’in akabinde Başbakan Boris Johnson’la ihtilafını açıkça belirterek istifasını verdi.
Sunak, esasen iç ekonomik problemlerle ilgili olduğundan, Rusya hakkında öne çıkan açıklamalar yapmadı.
Dahası, Sunak’ın etrafında Rusya ile bağlı ortaya çıkan bir skandal, onun hükümet başkanlığına pürüz olabilir. Sunak ve eşi, bilişim şirketi Infosys’in sahipleri. Infosys, Rusya pazarından ayrıldığının lakin nisan ayında açıkladı. Yani Johnson, Ukrayna’da operasyonların başlamasının çabucak akabinde Moskova’ya karşı yaptırımlar ilan etti, fakat Sunak, öbür şirketleri Rusya’da yatırımlardan uzak durmaya çağırırken bir müddet daha Rusya pazarından gelir elde etmeye devam etti.
Sunak, yolsuzluk niteliği taşıyan öbür skandallara da karıştı. Rusya Bilimler Akademisi Britanya Araştırmaları Merkezi kıdemli çalışanlarından Oleg Ohoşin’e nazaran: Sunak yolsuzluk skandallarına karışmakla prestijini zedeledi. Benim görüşüme nazaran mesela Liz Truss’ta olduğu üzere iktisat sıkıntılarında yetersizlik, maliye bakanının karıştığı kamusal skandallar üzere sert karşılık görmez.”
Johnson kabinesinde dışişleri bakanı olan Liz Truss birinci cinste öbür vekillerden 50 oy alarak üçüncü sırada. Ukrayna’daki askeri operasyonlarından ötürü eleştirdiği Rusya idaresine yönelik en sert tabirleri kullanmasıyla biliniyor. Lakin uzmanlar, Truss’ın şahin tavrının başbakanlığa gelmesine yardım edeceğinden kuşku duyuyorlar. Yüksek İktisat Okulu’ndan İgor Kovalev’e nazaran: “Truss siyasi faaliyetine sol bir siyasetçi olarak başladı, sonra liberal demokratlara katıldı, sonra muhafazakârlara geçti. Bence Muhafazakâr Parti içinde bütün bunlar hatırlanıyor ve onu partinin başına geçebilecek kararlı bir muhafazakâr olarak kabul edecek kimselerin sayısı da azdır.”
Rusya Bilimler Akademisi Britanya Araştırmaları Merkezi’nden Kira Godovanyuk’a nazaran Truss’ın faydasına olmayan bir öbür faktör de Johnson’a şahsen gösterdiği yüksek sadakat.
Birinci cinste ikinci sırada Penny Mordaunt var. Mordaunt 67 vekilin oyunu aldı.
2019’da ülkenin birinci bayan savunma bakanı olan Mordaunt daha evvel Cameron hükümetinde silahlı kuvvetler işleri bakan yardımcılığı görevindeydi.
Kira Godovanyuk’a nazaran Mordaunt’un avantajlarından biri İngiltere siyasetinin sayısız skandalına karışmamış olması.
Yarışın son etabında muhafazakâr vekiller iki adaydan birini seçecekler; bu durumda Mordaunt’un bahtı başkalarından daha fazla. YouGov’un kamuoyu çalışmasına nazaran Mordaunt’u muhafazakâr seçmenin yüzde 27’si destekliyor; başkaları ise bunun yarısından daha az takviyeye sahip.
Yarışta üç aday daha var: 40 oy alan Kemi Badenoch, 37 oy alan Tom Tugendhat ve 32 oy alan Suella Braverman. Eski bir asker olan Tugendhat Rusya’ya karşı en sert tabirleri kullanan siyasetçi; Rusya vatandaşlarının krallıktan çıkarılmasını istemişti.
İlk tıpta 30’un altında oy alan iki aday ise yarış dışına düştüler. (G. Berezovskiy / Gazeta.RU, 13 Temmuz)
‘Kuzey Akım’dan gaz akışı kesildi’
Rusya 11 Temmuz’da AB’ye yıllık 55 milyar metreküp kapasiteli Kuzey Akım’dan gaz tedarikini planlanmış bakım nedeniyle kesti.
“Avrupa Gaz Operatörleri Nakil Sistemi Ağı”na (ENTSOG) nazaran şu anda Rusya gazı Avrupa’ya yalnızca Türk Akım ve Ukrayna’dan geçen transit üzerinden gönderiliyor. …
Ukrayna 11 Mayıs’ta Sohranovka gaz istasyonundan geçen transit akışını kesmiş, Rusya da mayıs ortasında Yamal-Avrupa boru çizgisinin faaliyetini durdurmuştu.
Gazprom 14 Haziran’da Kuzey Akım’ın kapasitesini Kanada’nın göndermediği, aslında Siemens’e ilişkin türbin üniteleri yüzünden yüzde 40 düşürmüştü. Ottawa fakat 8 Temmuz’da Almanya’nın devamlı ricaları akabinde türbin ünitelerini verme kararını açıkladı.
Almanya’nın Rusya gazına bağımlılığı 2021 sonu itibariyle yüzde 55. …
Uluslararası Güç Ajansı bilgilerine nazaran Rusya Avrupa’nın ithal ettiği gazın yüzde 45’ini veriyor. AB 2021’de Rusya’dan 155 milyar metreküp gaz ithal etti; fakat 2022’nin birinci yarısında Gazprom açıklamasına nazaran yurtdışına gaz ihracı (Çin ve Türkiye içinde) yüzde 31, gaz üretimi de yüzde 8,6 düştü. (M. Katkov / Vedomosti, 11 Temmuz)
