LEFKOŞA – Avrupa Sınır Koruma Ajansı’nın(Frontex)’in yayınladığı raporda, geçtiğimiz haziran ayında Mora açıklarında batan mülteci teknesine ilişin Atina’nın ihmallerine dikkat çekildi. Raporda, Yunanistan makamlarının gecikmiş tepkisi, yetersiz kaynak tahsisi ve Frontex’in sunduğu yardımı reddetmesi gibi birçok kritik hata tespit edildi. Frontex’e göre bu bulgular, trajediyi önlemek için gerekli adımların atılmamış olduğunu ve bu nedenle Yunanistan makamlarının sorumlu tutulması gerektiğini gösteriyor.
14 Haziran 2023’te mültecileri taşıyan balıkçı teknesi alabora olmuş, en az 81 kişi yaşamını yitirmiş, 104 kişi kurtarılarak Kalamata Limanı’na getirilmişti. Sivil toplum kuruluşu Alarm Phone’a göre teknede yaklaşık 700 kişi bulunuyordu.
KURTARMA OPERASYONU YETERSİZ BULUNDU
Euractiv, Efimerida ton Sintakton ve Yunanistan’ın muhalif haber kaynaklarının derledikleri bilgilere göre Frontex’in Temel Haklar Bürosu (FRO), geçen haziran ayında Mora Yarımadası açıklarında meydana gelen ve çok sayıda can kaybına neden olan kazada, Yunanistan devlet kurumlarının suçlu ihmalkarlığını ortaya koyan bir rapor hazırladı. Yunanistan ise, mülteci teknesindeki insanlara yardım etmek için ‘tüm imkanların seferber edildiğini’ savunuyor.
Frontex’in raporunda Yunanistan Sahil Güvenliği’ne yönelik eleştiriler göze çarptı. Raporda, Yunanistan’ın Frontex’ten gelen uyarıya rağmen deniz arama ve kurtarma (SAR) operasyonu başlatmada geciktiği belirtildi. Rapora göre, kurtarma operasyonu ancak tekne alabora olduktan sonra başlatıldı, bu da çok sayıda can kaybına yol açtı. Ayrıca, Yunanistan’ın yardım için olay yerine sevk ettiği görevliler, gemideki 700’den fazla mülteci için ‘yetersiz ve uygunsuz’ olarak nitelendirildi. Yunanistan’ın Frontex tarafından sunulan kaynakları kullanmayı reddettiği bilgisi de raporda yer aldı.
‘AMAÇ KURTARMAK DEĞİL ENGELLEMEK’
Öte yandan raporda, Yunanistan’ın öncelikli odak noktasının kurtarma değil, ‘gemiyi engellemek’ olduğu belirtildi. Raporda, mültecilerin ifadelerine dayanarak, teknenin alabora olmasının Yunan Sahil Güvenliği’ne ait bir tekne tarafından römorkör çekilmesi sırasında meydana gelmiş olabileceğine dair endişeler dile getirildi.
Yunanistan basınının Frontex’in raporundan öne çıkardığı bazı alıntılar özellikle dikkat çekici: “Yunanistan makamları, tekne alabora olana kadar deniz arama ve kurtarma operasyonu başlatmayı geciktirdi. Bu gecikme, çok sayıda can kaybının doğrudan nedeniydi. Gözlemlenen kaynak kullanımı ve bazı mülteci ifadeleri göz önüne alındığında, yetkililerin öncelikli odak noktasının kurtarma değil, gemiyi engellemek olduğu görülüyor.”
‘FRONTEX, SORUMLULUĞUNU ÖRTBAS ETMEYE ÇALIŞIYOR’
Hak savunucuları ise, Frontex’in Mora açıklarında yaşanan trajedide ‘kendi sorumluluğunu örtbas etmeye çalıştığını’ bildirdi. Mora açıklarındaki gelişmeleri yakından takip eden bir gazeteci, Frontex’in de sorumluluğu olduğuna dikkat çekti: “Raporda, Frontex’in rolünün üstü örtülüyor. Olaydan aylar sonra tam olarak ne kadar insanın öldüğünün tespit edilemediği bir olayda tüm resmi makamlar suçludur. Ve mültecilerin ifadeleri bu gerçeği teyit ediyor.”
Benzer eleştiriler, geçtiğimiz saatlerde sosyal medya kullanıcıları tarafından da dillendirildi.
