Mağdurlar AİHM’e 12 Eylül Darbesi Davası Dosyasını Taşıdı
2 Eylül askeri darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Ali Tahsin Şahinkaya’nın yargılandığı davada, Evren ve Şahinkaya hakkındaki kamu davasının ölüm nedeniyle “ortadan kaldırılmasına” karar verildi. Sanıkların mal varlıklarına el konulması ve TSK’den çıkarılarak rütbelerinin geri alınmasına yer olmadığına hükmedilerek, dava düşmüştü.
Mağdurlar, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu ancak AYM, adil yargılanma hakkının ve suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edilmediğine karar verdi. Bunun üzerine mağdurlar, dosyayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’e taşıdı.
12 Eylül darbesinden sonra sivil polisler tarafından gözaltına alınıp işkence sonucu ölen TÖB-DER genel merkez yöneticisi Abdullah Gülbudak’ın kızı Senem Gülbudak, 12 Eylül döneminde tutuklanan ve cezaevi koşulları nedeniyle tüberküloza yakalanarak yaşamını yitiren Hayri Erdoğan’ın oğlu Utku Erdoğan ile işkence sonucu hayatını kaybeden Mustafa Hayrullahoğlu’nun eşi Aynur Hayrullahoğlu, avukatları aracılığıyla AİHM’e başvurdu.
Başvuruda, darbeci sanıkların rütbelerinin geri alınmamış olmasının hukuksal ve vicdani açıdan kabul edilemez olduğu vurgulandı. Ayrıca, 12 Eylül darbesi sebebiyle binlerce insanın haklarının ihlal edildiği belirtilerek adalet arayışının devam ettiği ifade edildi.
Venedik Komisyonu raporuna atıfta bulunularak, insanlığa karşı işlenen suçların hesap sorulabileceği belirtildi ve darbenin insanlığa karşı suç olduğuna vurgu yapıldı. AİHM’den adalet talep eden mağdurlar, davanın gerçekleşmesini umut etmektedir.
Dava Süreci ve Kararlar
12 Eylül davasında sanıklar Kenan Evren ve Ali Tahsin Şahinkaya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Ancak süreç devam ederken, Evren 9 Mayıs 2015’te, Şahinkaya ise 9 Temmuz 2015’te vefat etti. Ölümleri sonucu dava düşürüldü ve mal varlıklarına el konulması kararı alınsa da rütbe geri alma konusunda hüküm verilmedi.
